Niedoczynność kory nadnerczy
Wbrew pozorom choroby endokrynologiczne nie dotyczą wyłącznie typowych, znanych nam narządów, wytwarzających hormony. Zwykle, w przypadku nieprawidłowości hormonalnych, myślimy o narządach rozrodczych. W organizmie człowieka są jednak także inne elementy odpowiadające za regulację hormonów. Jednym z nich są nadnercza.
Czym jest niedoczynność nadnerczy?
Nadnercza zlokalizowane są powyżej nerek. Występują z obu stron i składają się z zewnętrznej kory oraz wewnętrznego rdzenia. Kora nadnerczy produkuje takie hormony, jak:
kortyzol – jest to hormon niezbędny do życia, regulujący stres (m.in. wpływa na zmniejszanie lub usuwanie skutków urazów zarówno psychicznych, jak też fizycznych), kontroluje ciśnienie tętnicze, reguluje stężenie glukozy we krwi oraz ilość i rozmieszczenie tkanki tłuszczowej;
aldosteron – hormon odpowiadający za kontrolę ciśnienia tętniczego oraz reguluje stężenie we krwi sodu i potasu;
dehydroepiandrosteron (DHEA) – jest to główny męski hormon płciowy, który produkuje kora nadnerczy. Choć rola hormonu nie została w pełni rozpoznana, to z pewnością odpowiada on za rozwój owłosienia u dzieci w okresie dojrzewania, a u dorosłych może mieć wpływ na poprawę nastroju.
Kiedy dochodzi do niedoboru hormonów produkowanych przez korę nadnerczy, zwłaszcza w przypadku niedoboru kortyzolu, mówimy o niedoczynności kory nadnerczy.
Przyczyny niedoczynności kory nadnerczy
Wśród przyczyn niedoczynności kory nadnerczy występuje między innymi uszkodzenie nadnerczy lub uszkodzenie bądź nieprawidłowe funkcjonowanie przysadki.
Gdy mowa o uszkodzeniu kory nadnerczy, czyli pierwotnej niedoczynności kory, można podejrzewać, że przyczyną tego stanu jest przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie kory nadnerczy, powodowane np. gruźlicą.
W przypadku uszkodzenia lub zaburzonej pracy przysadki, czyli wtórnej niedoczynności kory nadnerczy, powodem jest długotrwale (czyli trwające wiele miesięcy) leczenie hormonalne w wysokich dawkach. Leczenie takie stosuje się m.in. w chorobach reumatycznych. Dalszymi przyczynami mogą być guzy i urazy w okolicach podwzgórzowo-przysadkowych.
Objawy niedoczynności kory nadnerczy
- Uczucie zmęczenia oraz osłabienie
- Zaburzenia łaknienia, w tym utrata wagi i apetytu
- Zapotrzebowanie na spożycie słonych pokarmów
- Bóle brzucha, nudności oraz wymioty
- Niskie ciśnienie tętnicze; w wyniku spadku ciśnienia możliwe są omdlenia lub zasłabnięcia przy szybkim wstawaniu np. z pozycji leżącej
- Hipoglikemia
- Zmniejszone stężenie sodu lub potasu we krwi
- Przyciemniona lub rozjaśniona skóra
Objawy mogą być zależne od wielu czynników, wśród których identyfikowane jest tempo wzrostu niedoboru poszczególnych hormonów oraz stopnia ich niedoboru.
Diagnoza i leczenie
Diagnostyka niedoczynności kory nadnerczy przeprowadzana jest przez specjalistę jakim jest lekarz endokrynolog. W przypadku wystąpienia objawów, należy niezwłocznie się z nim skonsultować w celu przeprowadzenia badań mających na celu określenie poziomu hormonów oraz podjęcia stosownego leczenia.
Leczenie niedoczynności kory nadnerczy polega głównie na wyrównaniu powstałych niedoborów hormonalnych.